سر درد ناشی از ورزش( سر درد ورزش

  سر درد ناشی از ورزش( سر درد ورزش  

سردرد یک ناراحتی شایع در ورزشکاران می باشد که می تواند الگو,شدت و فرکانس متفاوتی داشته باشد. در بسیاری موارد سردرد های ناشی از ورزش نیازی به مراجعه به پزشک ندارند اما لازم است به مواردی که نیاز به مراقبت بالینی دارند توجه شود.

٭موارد نیازمند به مراجعه به پزشک

 • هرگاه قبلا دچار سردرد نبوده ایم و برای اولین بار بدنبال ورزش دچار سردرد شده ایم
 • هرگاه قبلا سردرد داشته اما دچار سردردی شده که الگو یا شدت آن با سردردهای قبلی تفاوت دارد
 • هرگاه فرکانس بروز سردرد ها افزایش یافته باشد
 • هرگاه سردرد همراه با خواب آلودگی,بی حسی,سفتی گردن,کاهش وزن اخیر یا تب باشد

٭ارزیابی بالینی سردرد

برای ارزیابی پزشک نیازمند اخذ  یک شرح حال کامل از بیمار دارد. اصولا تشخیص نوع سردرد بر پایه شرح حال است.محل دقیق درد,شدت,فرکانس و اینکه آیا سردرد از نوع فشارنده است یا ضرباندار برای تشخیص مهمند. سایر موارد مهم کمک کننده عبارتند از: اینکه سردرد با چه داروهایی کنترل یا تشدید می شود,چه عوامل یا غذاهایی سبب بدتر یا بهتر شدن سردرد می شوند,آیا سردرد همراه با علایمی مثل تهوع,استفراغ  و ترس از نور یا صدا هست یا خیر.

٭تقسیم بندی سردرد های شایع در ورزش

 ■سردرد میگرنی:

   ◄علایم و نشانه ها:
          •درد شدید و ضربانداری که بصورت دوره ای درجلو یا طرفین سر یا پشت چشم حس شود.
          •برخی موارد قبل از شروع سردرد بیمار جرقه های نورانی می بیند
          •درخلال یا بعد از حمله امکان دارد اختلال تکلم,تهوع و استفراق یا اختلال بینایی رخ دهد.
    ◄عوامل تحریک کننده میگرن:
             •تغییر در ارتفاع (کوهنوردی,مسافرت با هواپیما)
             •اختلالات متابولیک(کم آبی بدن طی ورزش یا ورزش در هوای گرم)
             •تغییر در داروها
             •تغییرات فشار خون
             •نوسانات هورمونی(مثل تغییرات سیکل ماهیانه در خانمها)
             •تغییرات الگوی خواب
             •رژیم های غذایی(مثل پنیر مانده یا شکلات)
    ◄درمان:
        •بنظر می رسد تجویز دارو توسط پزشک بهترین روش درمان باشد
        •استفاده ار کمپرس آب سرد روی سر در خلال حمله سردرد می تواند در کاهش علایم مفید باشد.
        •فشار بر روی شریان تمپورال در جلوی گوش می تواند در کاهش علایم سمت مبتلا مفید باشد.
        •پرهیز از عوامل تسریع کننده حمله و منظم نمودن خواب در جلوگیری از حملات مفید است .
 
 ■سردرد خوشه ای:

  ◄علایم و نشانه ها:

            •درد بسار شدید که حالت سوزاننده یا سوراخ کننده دارد
            •درد معمولا فرد را از فعالیت باز می دارد
            •این نوع سردرد در مردان 5 برابر زنان شیوع دارد
            •در حین حمله فرد اشکریزش و افتادگی یک پلک دارد 
            •حمله بین 35 تا 45 دقیقه طول می کشد
            •سردرد همواره یک طرفه است

 
   ◄درمان:
             •برخی داروهای ضد میگرن در درمان سردرد خوشه ای مفیداند
             •دادن اکسیژن خالص با ماسک به مدت 5 تا 15 دقیقه هم در درمان این نوع سردرد مفید است

 ■سردرد گردنی:

این نوع سردرد ناشی از اختلال عملکرد در عضلات,مفاصل یا اعصاب در ناحیه گردنی است و بصورت دردی پایدار و گنگ به سر انتشار می یابد.
    ◄علل سردرد گردنی:
           •اسپاسم عضلات گردن
           •فشار بر روی اعصاب بین مهره ای در ناحیه گردن
           •سفتی و بی حرکت بودن طولانی گردن
 
    ◄درمان:
          •ماساژ عضلات گردن
          •پرهیز از قرار گیری دایم سر در یک وضعیت خاص

٭سردردهای خاص ورزشی

 ◄سردرد میگرنی فوتبالیست ها:

یک سردرد میگرنی ناشی از ضربه به سر مثل هد زدن است و گاهی با از دست دادن کوتاه هوشیاری همراه است. این نوع سردرد معمولا طی چند ساعت بهبود می یابد.

 ◄سردرد ناشی از عینک شنا:

 عینک شنا در برخی از شناگران می تواند با اعمال فشار روی اعصاب زیر پوستی سبب بروز سردرد در جلوی سر گردد.

 ◄سردرد در شیرجه روندگان:

 بنظر می رسد ناشی از افزایش سطح دی اکسید کربن در خون این ورزشکاران بدنبال شیرجه رفتن در عمق آب باشد

 ◄سردرد فعالیتی خوش خیم:

 در وزنه برداران دیده می شود و ناشی از افزایش ناگهانی فشار خون بدنبال بلند کردن وزنه می باشد. افزایش ناگهانی فشار خون سبب افزایش ناگهانی جریان مغز و بروز سردردی ضرباندار می شود که می تواند از چند دقیقه تا 24 ساعت ادامه یابد.

 ◄سردرد ناشی از ارتفاع

: معمولا در کوهنوردان  آماتور و در ارتفاع بیش از 4000 متری رخ می دهد. می تواند همراه با بیماری کوهستان رخ دهد. مصرف پیشگیرانه استازولامید می تواند بروز آن را کاهش دهد.

کمر درد

کمردرد

در ورزشکاران نسبت به جمعیت عادی بیشتر است. هر الگویی از آسیب امکان دارد بدنبال ضربات به ستون مهره در ورزشکاران دیده شود. از سویی ورزشکاران بخاطر اعمال نیروهای مکرر فشاری به آنها نسبت به تغییرات تخریبی در دیسکها مستعد هستند. کمردرد بعد از سرماخوردگی دومین علت شایعی است که فرد را از حضور در محل کارش باز می دارد. کمردرد مهمترین عامل پزشکی است که افراد را در عرصه اجتماعی ناتوان می کند. سالیانه در آمریکا 176 میلیون نفر روز به خاطر کمردرد غی بت در محل کار وجود دارد و 5/2 میلیون آمریکائی بخاطر کمردرد ناتوان شده اند. از سویی کمردرد پنجمین علت مراجعه به پزشک در آمریکاست و سالانه حدود 15 میلیون ویزیت برای آن انجام می گیرد.
احتمال ابتلا به کمردرد در طول عمر ( حداقل یکبار ) حدود 70% است.
در تحقیقات نشان داده شده است که دردکمر در 40% موارد با درد ساق و ران همراهی دارد و به درجات کمتری هم ضعف و بی حسی با دردکمر مشاهده می شود.
فتق دیسک مهمترین علتی است که سبب کمردرد در ورزشکاران می گردد. دیسک بین مهره های کمری چهارم و پنجم شایعترین دیسکی است که دچار هرنی ( فتق ) می گردد و بعد از آن هم فتق دیسک بین مهره پنجم کمری و مهره اول ساکرال ( خاجی ) از همه شایعتر است.
تخمین زده می شود در سال 1990 اقتصاد آمریکا معادل 23 میلیارد دلار بابت کمردرد زیان دیده است.

 

 

ا

فرکانس

مشاهدات و تحقیقات بر روی میزان شیوع و بروز کمردرد حاد و مزمن اغلب در ورزشکارانی انجام شده است که بخاطر کمردرد شدید از میادین رقابت دور مانده اند, از سویی بسیاری از ورزشکاران که کمردرد خفیف دارند علی رغم ابتلا به کمردرد به ورزش ادامه می دهند و آنرا بیان نمی کنند و لذا در آمار لحاظ نمی شود. این امر سبب شده که آمار دقیقی در دسترس نباشد. میزان ابتلا به کمردرد و آسیب کمر در ژیمناستیک کاران به نحو محسوسی با سطح رقابتها ارتباط دارد بطوریکه احتمال بروز آن در میادین المپیکی حدود 63% می باشد.
ورزشهای غیر تماسی مثل گلف و دوچرخه سواری با افزایش احتمال ابتلا به دردکمر ارتباط دارند که احتمالاً علت آن اعمال نیروهای تکرار شونده به کمر در یک وضعیت خاص بصورت طولانی مدت می باشد.

آناتومی کاربردی

کمر از۵ مهره شکل می گیرد که در حد فاصل بین مهره ها دیسک های کمری قرار دارند. در حد فاصل بین دیسک

 

و مهره کمری یک صفحه غضروفی به نام صفحه انتهایی مهره وجود دارد که از لحاظ آناتومیک آنرا جزئی از دیسک بحساب می آوریم.
هر دیسک دو قسمت دارد یک قسمت مرکزی که به آن هسته می گوییم و یک قسمت محیطی که دور تا دور هسته را فرا می گیرد به نام حلقه فیبری در بالغین جوان هسته از یک ماده ژلاتینی و نرم که 90-70% آنرا آب تشکیل می دهد شکل می گیرد, با افزایش سن درصد آب هسته کاهش و میزان انعطاف پذیری و خاصیت ارتجاع پذیری آن ( که سبب ضربه گیر شدن دیسک می شود ) کاهش می یابد. هسته دیسک بر حسب نیروی وارد شده و جهت آن هم خاصیت جامدات را دارد و هم خاصیت مایعات و می تواند سبب پخش شدن متعادل نیروهای وارد به کمر و انتقال یکنواخت نیرو به اندام تحتانی شود. حلقه فیبری اطراف دیسک از 20-10 لایه هم مرکز شکل می گیرد که از جنس کلاژن بوده و هسته دیسک را از اطراف احاطه می کند و نیز اتصالاتی به مهره ها دارد.
بیومکانیک ورزشی

هر عاملی که سبب اعمال نیروی زیاد از حد یا غیر یکنواخت و متعادل روی کمر شود می تواند منجر به آسیب دیسک و بروز درد ناشی از آن گردد. اعمال فشار زیاد می تواند بدنبال اعمال حرکات تکراری و یکنواخت یا بدنبال فشار شدید ناگهانی غیر منتظره روی کمر ( مثل سقوط از ارتفاع یا افتادن بدنبال تکل رفتن در فوتبال ) یا ناشی از تحمل وزنی بیش از حد توان فرد ( وزنه برداری ) باشد.
همواره آسیب های ورزشی کمر در افرادی که تناسب و آمادگی بدنی کمتری دارند بیشتر رخ می دهد.
تمرین زیر نظر مربی, انجام صحیح تکنیکهای ورزشی و استفاده از محافظهای کمر ( کمربند ها ) می تواند در کاهش آسیب های کمر موثر باشند.

شرح حال

- شرح حال مبنی بر اینکه دردکمر با نشستن و خم شدن به جلو یا سرفه کردن تشدید می شود.
- امکان دارد درد تیر کشنده در امتداد عصب سیاتیک در ران یا ساق حس شود.
- درد با راه رفتن و ایستادن بهبود و با نشستن تشدید می گردد.

معاینه

معاینه فردی که با دردکمر مراجعه می کند متمرکز بر این است که درد ماهیت مکانیکی دارد ( با فعالیت بدتر و با استراحت بهتر ) یا منشأ نورولوژیک دارد ( عصبی ) یا ناشی از اختلالات دیسک است.

تصویربرداری

- MRI بهترین روش برای بررسی آسیب و فتق دیسک است. هر چند ارتباط بین یافته های MRI در مورد آسیب دیسک و میزان درد و یا حضور یا عدم کمر درد هنوز مسائلی است که حل نشده است.
- MRI تغییرات تخریبی دیسک مثل فیشرهای آنولار و کاهش سیگنال را که نمایانگر کاهش آب دیسک می باشد را بخوبی نشان می دهد اما این تغییرات برای آسیب دیدگی داخلی دیسک اختصاصی نیستند.
- دیسکوگرافی روش استاندارد برای شناسایی آسیب دیسک و تنها روش برای تشخیص دقیق این مطلب است که درد منشأ دیسک دارد یا خیر. البته این روش تهاجمی است و تفسیر آن نیاز به فرد خبره و در نظر گرفتن شرایط بیمار و از سویی انجام صحیح آن دارد.

 

درمان طبی

فاز حاد:

آسیب های حاد کمر را باید بصورت حمایتی درمان نمود. درمان حمایتی شامل فیزیوتراپی, استفاده از داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی و ضد دردهاست.
تاکید بر روی فیزیوتراپی بخاطر اثر آن در کاهش اسپاسم عضلانی, بهبود حرکات ناحیه صدمه دیده و بهبود عملکرد فرد آسیب دیده است و از طریق برنامه تمرینی در خانه انجام می گیرد.
زمانی که اسپاسم عضلات کمر بر طرف شد ورزشکار باید به تقویت پایداری ناحیه کمر اقدام کند.
این امر با یک برنامه دقیق از حرکات کششی بر روی عضلات تنه و اندام تحتانی انجام می پذیرد.

فاز بهبودی :

در این فاز توانبخشی بر نقایص بیومکانیک عملکردی در آسیب های بافت نرم تمرکز دارد. تقویت قدرت عضلانی در این فاز با انجام حرکات ساده شروع و به انجام حرکات با الگوی ترکیبی بدل می گردد. در این فاز تقویت پایداری مهره های کمر با انجام انقباضات منظم در ناحیه تنه و سطح پشتی ران در یک وضعیت خنثی آغاز می شود. زمانی که در تمام طول دامنه حرکت مفاصل کمردردی وجود نداشته باشد فرد می تواند با مرور تمرینهای خاص رشته ورزشی خود و انجام صحیح تکنیکها به ورزش باز گردد.

بازگشت به رقابت

بازگشت به تمرین یک امر وابسته به فرد است چرا که زمان خاصی برای بازگشت به تمرین برای یک آسیب خاص وجود ندارد. زمانی که برنامه بازتوانی کامل شد و فرد در تمام طول دامنه حرکتی درد نداشت می تواند به میادین رقابت باز گردد.

جلوگیری از صدمه دیدگی

با تمرین زیر نظر مربی, انجام درست تکنیکهای ورزشی, گرم کردن کافی قبل از انجام ورزش و استفاده از وسایل محافظتی مثل کمربند در وزنه برداری می توان از آسیب های ورزشی کمر جلوگیری نمود.

***مطالب مرتبط ورزشی سایت: