در ورزشکاران نسبت به جمعیت عادی بیشتر است. هر الگویی از آسیب امکان دارد بدنبالضربات به ستون مهره در ورزشکاران دیده شود. از سویی ورزشکاران بخاطر اعمال نیروهایمکرر فشاری به آنها نسبت به تغییرات تخریبی در دیسکها مستعد هستند. کمردرد بعد ازسرماخوردگی دومین علت شایعی است که فرد را از حضور در محل کارش باز می دارد. کمردردمهمترین عامل پزشکی است که افراد را در عرصه اجتماعی ناتوان می کند. سالیانه درآمریکا 176 میلیون نفر روز به خاطر کمردرد غیبت در محل کار وجود دارد و 5/2 میلیون آمریکائی بخاطر کمردرد ناتوان شدهاند. از سویی کمردرد پنجمین علت مراجعه به پزشک در آمریکاست و سالانه حدود 15میلیون ویزیت برای آن انجام می گیرد. احتمال ابتلا به کمردرد در طول عمر ( حداقلیکبار ) حدود 70% است. در تحقیقات نشان داده شده است که دردکمر در 40% موارد بادرد ساق و ران همراهی دارد و به درجات کمتری هم ضعف و بی حسی با دردکمر مشاهده میشود. فتق دیسک مهمترین علتی است که سبب کمردرد در ورزشکاران می گردد. دیسک بینمهره های کمری چهارم و پنجم شایعترین دیسکی است که دچار هرنی ( فتق ) می گردد و بعداز آن هم فتق دیسک بین مهره پنجم کمری و مهره اول ساکرال ( خاجی ) از همه شایعتراست. تخمین زده می شود در سال 1990 اقتصاد آمریکا معادل 23 میلیارد دلار بابتکمردرد زیان دیده است.
مشاهدات و تحقیقات بر روی میزان شیوع وبروز کمردرد حاد و مزمن اغلب در ورزشکارانی انجام شده است که بخاطر کمردرد شدید ازمیادین رقابت دور مانده اند, از سویی بسیاری از ورزشکاران که کمردرد خفیف دارند علیرغم ابتلا به کمردرد به ورزش ادامه می دهند و آنرا بیان نمی کنند و لذا در آمارلحاظ نمی شود. این امر سبب شده که آمار دقیقی در دسترس نباشد. میزان ابتلا بهکمردرد و آسیب کمر در ژیمناستیک کاران به نحو محسوسی با سطح رقابتها ارتباط داردبطوریکه احتمال بروز آن در میادین المپیکی حدود 63% می باشد. ورزشهای غیر تماسیمثل گلف و دوچرخه سواری با افزایش احتمال ابتلا به دردکمر ارتباط دارند که احتمالاًعلت آن اعمال نیروهای تکرار شونده به کمر در یک وضعیت خاص بصورت طولانی مدت میباشد.
آناتومی کاربردی
کمر از۵مهره شکل می گیرد که در حد فاصل بین مهره ها دیسک های کمری قرار دارند. در حد فاصلبین دیسک
و مهره کمری یک صفحه غضروفی به نام صفحه انتهایی مهره وجود دارد که از لحاظآناتومیک آنرا جزئی از دیسک بحساب می آوریم. هر دیسک دو قسمت دارد یک قسمت مرکزیکه به آن هسته می گوییم و یک قسمت محیطی که دور تا دور هسته را فرا می گیرد به نامحلقه فیبری در بالغین جوان هسته از یک ماده ژلاتینی و نرم که 90-70% آنرا آب تشکیلمی دهد شکل می گیرد, با افزایش سن درصد آب هسته کاهش و میزان انعطاف پذیری و خاصیتارتجاع پذیری آن ( که سبب ضربه گیر شدن دیسک می شود ) کاهش می یابد. هسته دیسک برحسب نیروی وارد شده و جهت آن هم خاصیت جامدات را دارد و هم خاصیت مایعات و می تواندسبب پخش شدن متعادل نیروهای وارد به کمر و انتقال یکنواخت نیرو به اندام تحتانیشود. حلقه فیبری اطراف دیسک از 20-10 لایه هم مرکز شکل می گیرد که از جنس کلاژنبوده و هسته دیسک را از اطراف احاطه می کند و نیز اتصالاتی به مهره هادارد. بیومکانیک ورزشی
هر عاملی که سبب اعمال نیروی زیاد از حد یا غیر یکنواخت ومتعادل روی کمر شود می تواند منجر به آسیب دیسک و بروز درد ناشی از آن گردد. اعمالفشار زیاد می تواند بدنبال اعمال حرکات تکراری و یکنواخت یا بدنبال فشار شدیدناگهانی غیر منتظره روی کمر ( مثل سقوط از ارتفاع یا افتادن بدنبال تکل رفتن درفوتبال ) یا ناشی از تحمل وزنی بیش از حد توان فرد ( وزنه برداری ) باشد. هموارهآسیب های ورزشی کمر در افرادی که تناسب و آمادگی بدنی کمتری دارند بیشتر رخ میدهد. تمرین زیر نظر مربی, انجام صحیح تکنیکهای ورزشی و استفاده از محافظهای کمر ( کمربند ها ) می تواند در کاهش آسیب های کمر موثر باشند.
شرح حال
- شرح حالمبنی بر اینکه دردکمر با نشستن و خم شدن به جلو یا سرفه کردن تشدید می شود. - امکان دارد درد تیر کشنده در امتداد عصب سیاتیک در ران یا ساق حس شود. - درد باراه رفتن و ایستادن بهبود و با نشستن تشدید می گردد.
معاینه
معاینه فردی که با دردکمر مراجعه می کندمتمرکز بر این است که درد ماهیت مکانیکی دارد ( با فعالیت بدتر و با استراحت بهتر ) یا منشأ نورولوژیک دارد ( عصبی ) یا ناشی از اختلالات دیسک است.
تصویربرداری
- MRI بهترین روش برای بررسی آسیب وفتق دیسک است. هر چند ارتباط بین یافته های MRI در مورد آسیب دیسک و میزان درد و یاحضور یا عدم کمر درد هنوز مسائلی است که حل نشده است. - MRI تغییرات تخریبی دیسکمثل فیشرهای آنولار و کاهش سیگنال را که نمایانگر کاهش آب دیسک می باشد را بخوبینشان می دهد اما این تغییرات برای آسیب دیدگی داخلی دیسک اختصاصی نیستند. - دیسکوگرافی روش استاندارد برای شناسایی آسیب دیسک و تنها روش برای تشخیص دقیق اینمطلب است که درد منشأ دیسک دارد یا خیر. البته این روش تهاجمی است و تفسیر آن نیازبه فرد خبره و در نظر گرفتن شرایط بیمار و از سویی انجام صحیح آن دارد.
درمان طبی
فاز حاد:
آسیب های حاد کمر را باید بصورت حمایتیدرمان نمود. درمان حمایتی شامل فیزیوتراپی, استفاده از داروهای غیر استروئیدی ضدالتهابی و ضد دردهاست. تاکید بر روی فیزیوتراپی بخاطر اثر آن در کاهش اسپاسمعضلانی, بهبود حرکات ناحیه صدمه دیده و بهبود عملکرد فرد آسیب دیده است و از طریقبرنامه تمرینی در خانه انجام می گیرد. زمانی که اسپاسم عضلات کمر بر طرف شدورزشکار باید به تقویت پایداری ناحیه کمر اقدام کند. این امر با یک برنامه دقیقاز حرکات کششی بر روی عضلات تنه و اندام تحتانی انجام می پذیرد.
فاز بهبودی :
در این فاز توانبخشیبر نقایص بیومکانیک عملکردی در آسیب های بافت نرم تمرکز دارد. تقویت قدرت عضلانی دراین فاز با انجام حرکات ساده شروع و به انجام حرکات با الگوی ترکیبی بدل می گردد. در این فاز تقویت پایداری مهره های کمر با انجام انقباضات منظم در ناحیه تنه و سطحپشتی ران در یک وضعیت خنثی آغاز می شود. زمانی که در تمام طول دامنه حرکت مفاصلکمردردی وجود نداشته باشد فرد می تواند با مرور تمرینهای خاص رشته ورزشی خود وانجام صحیح تکنیکها به ورزش باز گردد.
بازگشت بهرقابت
بازگشت به تمرین یک امر وابسته به فرد است چرا که زمانخاصی برای بازگشت به تمرین برای یک آسیب خاص وجود ندارد. زمانی که برنامه بازتوانیکامل شد و فرد در تمام طول دامنه حرکتی درد نداشت می تواند به میادین رقابت بازگردد.
جلوگیری از صدمهدیدگی
با تمرین زیر نظر مربی, انجام درست تکنیکهایورزشی, گرم کردن کافی قبل از انجام ورزش و استفاده از وسایل محافظتی مثل کمربند دروزنه برداری می توان از آسیب های ورزشی کمر جلوگیری نمود.